Бартикян, Рачья Микаелы фырт

Рачья Микаелы фырт Бартикян
Райгуырды датæ	1927-æм азы 7 июлы(1927-07-07)
Райгуырæны бынат	Афинæтæ, Грекъ
Мæлæты датæ	2011-æм азы 16 августы(2011-08-16) (84 азы)
Мæлæты бынат	Ереван, Сомих
Бæстæ	Гречъы къаролад[d]  Советон Цæдис  Сомих
Зонады къабаз	Астæузаманы Сомих[d]
Куысты бынат	Сомихы Республикæйы Националон зонæдты академийы Историйы институт[d]
Альма-матер	Ереваны паддзахадон университеты историон факультет[d] (1953) Сомихы Республикæйы Националон зонæдты академийы Историйы институт[d]
Ахуырадон къæпхæн	историон зонæдты доктор[d] (1972)
Ахуырадон ном	академик[d]
Хорзæхтæ æмæ премитæ	Сомихы президенты преми[d] (2002) Сомихы президенты преми[d] (2005)

Рачья (кæнæ Грач, Грачья, Рач) Микаелы фырт Бартикян (сом. Հրաչ Միքայելի Բարթիկյան; райгуырдис 1927-æм азы 7 июлы Афинæты, Грекъ — амардис 2011-æм азы 16 августы Ереваны, Сомих) уыд советон æмæ сомихаг ахуыргонд, византинист æмæ сомихзонæг. Сомихы зонæдты академийы Историйы институты астæузаманы хайады сæргълæууæг, профессор, историон зонæдты доктор, академик.

Цардафыст

Рачья Бартикян райгуырдис сомихаг бинонтæн 1927-æм азы 7 июлы Гречъы сæйраг сахар Афинæты. Грекъаг гимназ каст фæуыны фæстæ 1946-æм азы йæ ныййарджытимæ ссыди советон Сомихмæ, сæ сомих равзæрдмæ гæсгæ.

1953-æм азы æнтыстджынæй каст фæци Ереваны университеты историон факультет. Фондз азы фæстæ 1958-æм азы кандидаты диссертаци бахъахъхъæдта павликианаг змæлды тыххæй (чиныгæй рацыд 1961-æм азы). 1972-æм азы сси историон зонæдты доктор, йæ докторы диссертаци уыдис византиаг эпосы тыххæй æмæ уый куыд ахсджиаг у сомихзонæнмæ. 1980-æм азæй куыста Сомихы Историйы институты хайады сæргълæууæгæй.

Бартикяны куыстытæн сæ фылдæр хай у Византи æмæ сомихаг адæмы астæузаманы историйы тыххæй, стæй та сомихаг-византиаг ахастдзинæдты тыххæй.

Йæ цалдæр уацты радзуры павликианаг æмæ тондракиаг змæлдты тыххæй, йæ иннæ цымыдис у сомихаг-византиаг аргъуаны ахастдзинæдтæ X-XII æнусты.

Стыр бавæрæн бахаста Бартикян Византийы истори иртасæнтæм, Прокопи Кесариаг, Иоанн Скилицæ æмæ иннæ рагон авторты комментиргонд тæлмацтæ куы бацæттæ кодта, уæд.

Кадджын нæмттæ

• Уæнг-корреспондент:
  • Гречъы византиаг иртасæнты æхсæнад (1981),
  • Ромы академи «Тиберинæ» (1987),
  • Афинæты зонæдты академи (1990),
  • Сомихы зонæдты академи (1990),
  • Грекъаг цивилизацийы центр (1993)
• Сомихы фысджыты цæдисы уæнг (1996)
• Сомихы зонæдты академийы академик (1996),
• профессор

Куыстытæ

Бартикян ныффыста 300 зонадон куыстæй фылдæр уырыссаг, сомихаг, грекъаг æмæ иннæ æвзæгтыл, уыдонæй 12 монографийы.

• Армяно-византийские исследования (в двух томах). Ер., 2002
• Византийская аристократическая семья Гаврасов (на греческом яз.). Афины, 1993.
• Византия в армянских источниках (на греческом яз.). Салоники, 1981.
• Заметки o византийском эпoce o Дигениce Aкритe. Византийский временник, т. 25, 1964
• Неизвестная армянская аристократическая фамилия на службе в Византии в IX—XI вв. // День, 1992. — Вып. 26: Византия и средневековый Крым. — стр. 83-91.
• Источники изучения павликианского движения. Ер., 1961.
• Эллинизм и Армения (на греческом яз.). Афины, 1991.
• «La généalogie du Magistros Bagarat, Catépan de l’Orient, et des Kékauménos.» Revue des Études Arméniennes. NS 2, 1965. (French)
• «L’enoikion à Byzance et dans la capitale des Bagratides, Ani, à l'époque de la domination byzantine (1045—1064).» Revue des Études Arméniennes. NS 6, 1969. (French)
• «Հայաստանի նվաճումը Բյուզանդական կայսրության կողմից» («The Byzantine Conquest of Armenia»). Patma-Banasirakan Handes. № 2 (49), 1970. (Armenian)
• Hellenismos kai Armenia. Athens: Hidryma Goulandre-Chorn, 1991. (Greek)
• Armenia and Armenians in the Byzantine Epic, in Digenes Akrites: New Approaches to Byzantine Heroic Poetry (Centre for Hellenic Studies, Kings College London). David Ricks (ed.) Brookfield, Vt.: Variorum, 1993 ISBN 0-86078-395-2
• Պարթենիոս Աթենացու Պաղեստինի Կեսարիայի մետրոպոլիտի պատմություն հունաց և հայոց տարաձայնության (The History of the Controversy between Greeks and Armenians written by the Metropolitan of Caesarea of Palestine, Parthenios of Athens). Yerevan: Yerevan State University Press, 2005. (Armenian)